Revitalization of Urban River Spaces
Priorytet: | Środowisko | |
Obszar interwencji: | 3.1 Rozwój wysokiej jakości środowiska poprzez zarządzanie zasobami naturalnymi i dziedzictwem oraz ich ochroną | |
Czas trwania: | wrzesień 2008 - sierpień 2012 | |
Całkowity budżet: w tym z EFRR: |
3 409 303,00 € 2 774 857,55 € |
|
Partnerzy: | Miasto Bydgoszcz | Polska (PL) |
Miasto Katowice | Polska (PL) | |
Miasto Brno | Czechy (CZ) | |
Urban Planning and Development Institute of the City of Pilsen (Jihozapad) | Czechy (CZ) | |
Municipality of Stuttgart, office of urban planning and urban development (Baden-Württemberg) | Niemcy (DE) | |
Green Belt Leipzig c/o Aufbauwerk Region Leipzig GmbH (Sachsen) | Niemcy (DE) | |
University of Leipzig (Sachsen) | Niemcy (DE) | |
Partner wiodący: | Główny Instytut Górnictwa | |
Kraj partnera wiodącego: | Polska (PL) | |
Osoba do kontaktu: | Mr Leszek Trząski | |
Telefon: | +48 32 2592296 | |
Adres e-mail: | l.trzaski@gig.katowice.pl | |
Strona internetowa: | www.reuris.gig.eu/ |
Opis projektu
Projekt REURIS (Revitalisation of Urban River Spaces, czyli Rewitalizacja Miejskich Przestrzeni Nadrzecznych) to pierwsza w Europie Środkowej próba stworzenia, we współpracy transnarodowej, zestawu zasad rewitalizacji przestrzeni nadrzecznych i zilustrowania tych zasad poprzez praktyczne wdrożenie. Inaczej niż we wcześniejszych „nadrzecznych" projektach, w REURIS przewidziano pilotowe wdrożenia na przykładzie wybranego odcinka doliny oraz wyciągnięcie wniosków – zarówno badawczych, jak praktycznych – z oceny rezultatów tych wdrożeń. W projekcie uczestniczy 8 partnerów reprezentujących 6 regionów w trzech państwach: Polska (Katowice, Bydgoszcz), Republika Czeska (Pilzno, Brno), Niemcy (Stuttgart, Lipsk). Koordynatorem całości projektu jest Główny Instytut Górnictwa w Katowicach. Partnerem odpowiedzialnym za propagowanie wyników jest Uniwersytet w Lipsku. Pozostali partnerzy są dysponentami 6 terenów nadrzecznych. Projekt realizowany jest od września 2008 do końca sierpnia 2012 roku. Łączny koszt projektu wynosi ponad 3,4 miliona Euro, przy czym polscy uczestnicy mogą liczyć na refinansowanie 85 % poniesionych kosztów. Ponad połowa kosztów projektu przypada na przygotowanie i wykonanie konkretnych prac rewitalizacyjnych na niewielkich odcinkach dolin rzecznych.
Cele projektu
Miejskie rzeki postrzegane były przez dziesięciolecia nie tylko w Polsce lecz w całej środkowej Europie, bardziej jako źródło problemów niż korzyści. Dlatego tereny nadrzeczne, chociaż są ważnymi, a często jedynymi w mieście przestrzeniami otwartymi mogącymi funkcjonować jako zielone, publicznie dostępne tereny parkowe i rekreacyjne, pozostają zdegradowane i porzucone. Rewitalizacja, czyli aktywna ochrona i przywracanie takim terenom walorów przyrodniczych, krajobrazowych i użytkowych jest jednym z głównych rodzajów działań niezbędnych dla kształtowania przestrzeni przyjaznej mieszkańcom miast środkowej Europy. W przeciwieństwie do tradycyjnej, konserwatorskiej ochrony przyrody, ochrona i kreowanie siedlisk przyrodniczych w miastach nierozerwalnie łączy się z udostępnianiem tej przestrzeni ludziom. Dlatego ponowne zagospodarowanie takich terenów - czyli ich rewitalizacja - musi uwzględniać kreację lub ochronę zasobów bioróżnorodności z równoczesnym zapewnieniem dostępności dla rekreacji; w niektórych przypadkach projekt rewitalizacyjny obejmuje także odtwarzanie dóbr dziedzictwa kulturowego - np. urządzeń hydrotechnicznych. Tak rozumiana rewitalizacja była w ostatnich latach przedmiotem kilku międzynarodowych projektów, lecz jak dotąd jedynie w odniesieniu do miejskich rzek „starej" części Unii Europejskiej. Przedsięwzięcia takie odpowiadają aspiracjom mieszkańców i użytkowników okolicznych terenów do życia w przestrzeni o wysokich walorach estetycznych, przyczynia się do podnoszenia rynkowej wartości gruntów, a sam proces planowania i realizacji - przebiegający w warunkach konsultacji społecznej – jest okazją do umacniania demokracji w wymiarze lokalnym.
Rezultaty
Produkty projektu – w formie ogólnodostępnych poradników – opracowane zostały w języku angielskim, ale przewidywana jest ich publikacja także w języku polskim, czeskim i niemieckim. Oczekiwanymi rezultatami projektu będą:
- system wsparcia decyzji dla rewitalizacji miejskich przestrzeni nadrzecznych (Pakiet Zadaniowy WP3)
- szczegółowe zasady rewitalizacji miejskich przestrzeni nadrzecznych - wypracowane i praktycznie przetestowane (Pakiet Zadaniowy WP4)
Wspólne zasady rewitalizacji miejskich przestrzeni nadrzecznych są wypracowywane i demonstrowane poprzez 6 akcji pilotażowych, po jednej w każdym mieście, w tym 4 akcji (w każdym mieście oprócz Brna i Pilzna) obejmujących inwestycję.
Akcja pilotażowa składa się z następujących działań:
- planowanie kooperatywne z udziałem regionalnych specjalistów i lokalnej społeczności,
- projekt techniczny,
- inwestycja pilotażowa,
- monitorowanie rezultatów,
- opracowanie i opublikowanie zaleceń praktycznych.
Akcje pilotażowe w miastach dotyczą następujących obiektów:
- Dolina rzeki Ślepiotki w Katowicach – częściowa renaturyzacja małej rzeki w przestrzeni podmiejskiej, wykorzystanie porzuconego terenu nadrzecznego dla zwiększenia retencji, odtworzenie lokalnego korytarza ekologicznego;
- Stary Kanał Bydgoski – przywrócenie zabytkowego założenia hydrotechnicznego, wzbogacenie nadwodnej szaty roślinnej (w tym w obrębie zabytkowego parku);
- Rzeki: Mze, Radbuza, Uhlava, Uslava w Pilznie – wykreowanie lokalnego biocentrum w śródmiejskiej przestrzeni nadrzecznej (projekt, akcja bezinwestycyjna);
- Stara Ponavka w Brnie – sztuczna odnoga rzeki, teren poprzemysłowy, wykreowanie „zielonego korytarza" (projekt, akcja bezinwestycyjna);
- Dolina rzeki Feuerbach w Stuttgarcie – renaturyzacja koryta rzecznego oraz terenów przyległych („korytarza potoku") w dawnej przestrzeni przemysłowej, odtworzenie siedlisk oraz korytarza ekologicznego;
- Rzeki i kanały w Lipsku – renaturyzacja linii brzegowej na terenach uprzednio dotkniętych wydobyciem węgla brunatnego, odtworzenie siedlisk łęgowych oraz ciągłości ekosystemów nadrzecznych.